Vì sao cách xử lý rễ úng vào mùa mưa có vài trò quan trọng như vậy?. Mỗi mùa mưa đến, hàng triệu nhà vườn Việt Nam lại đứng trước nỗi lo chung: cây trồng bị rễ úng, gây suy kiệt, vàng lá, chết rũ, thậm chí mất trắng mùa vụ. Vì vậy hãy cùng Tân Phú Nông xử lý rễ úng vào mùa mưa nhé. Đặc biệt với cây công nghiệp dài ngày (tiêu, cà phê, sầu riêng…) hay cây ăn trái cao sản, rễ úng không chỉ làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng tới cả chu kỳ sinh trưởng sau đó.
I. Rễ úng là gì? Dấu hiệu nhận biết sớm
Hiểu đúng về tình trạng rễ úng và cách xử lý rễ úng
Rễ úng là hiện tượng mô rễ bị thối mềm do ngập nước lâu ngày, thiếu oxy, tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập.
Dấu hiệu nhận biết cây bị rễ úng và cách xử lý rễ úng
Lá chuyển vàng nhanh, rụng bất thường
Cây chậm lớn, không ra chồi non
Thân mềm nhũn, gốc có mùi hôi nhẹ
Rễ nâu đen, mềm nhũn, bóc vỏ rễ thấy lõi rỗng
Đặc biệt dễ gặp ở đất sét, đất thịt nặng, đất trũng thấp
II. Nguyên nhân khiến rễ bị úng trong mùa mưa và cách xử lý rễ úng
4 nguyên nhân phổ biến nhất cách xử lý rễ úng
1. Đất trồng không thoát nước
Nhiều nhà vườn không xử lý nền đất trước mùa mưa, đặc biệt là đất trũng thấp – khiến mưa kéo dài làm đất “bí”, nước không thoát được.
2. Kỹ thuật lên líp kém
Líp trồng không đủ cao hoặc không có rãnh xả nước → gây ứ đọng.
3. Trồng cây sai mật độ
Mật độ dày khiến rễ không đủ không gian phát triển → bí khí → dễ sinh bệnh khi mưa đến.
4. Phân bón hóa học dư thừa
Bón thừa đạm, NPK khiến rễ mềm yếu, kém chống chịu → dễ thối rễ khi gặp ẩm kéo dài.
III. Cách xử lý rễ úng – Kinh nghiệm thực chiến
Quy trình 5 bước xử lý triệt để cách xử lý rễ úng
Bước 1 – Tháo nước – tạo thông thoáng gốc
Mở rãnh xả nước quanh gốc
Sử dụng cuốc, xẻng để rút nước càng nhanh càng tốt. Nếu cây trồng diện tích lớn: cần máy bơm hỗ trợ.
Cắt tỉa lá già, lá úa
Giảm tải cho hệ thống rễ – giúp cây tập trung phục hồi rễ khỏe.
Bước 2 – Rửa sạch vùng rễ
Dùng nước sạch rửa gốc nhẹ nhàng
Cắt bỏ toàn bộ rễ bị thối, hư, đen nhũn
Dùng vôi bột hoặc nano bạc rắc vào vết cắt để sát trùng
Mẹo chuyên gia: Sau khi cắt rễ thối, để khô gốc từ 12–24h trước khi tiến hành xử lý tiếp.
Bước 3 – Bón men vi sinh tái tạo rễ
Sau khi sát khuẩn, nên bón rễ bằng:
Trichoderma sống
Chế phẩm EM hoặc Humic
Chế phẩm vi sinh cố định đạm
→ Giúp tái sinh hệ vi sinh vật có lợi trong vùng rễ.
Bước 4 – Bổ sung Kali + Silic
Bổ sung Kali (K2SO4) giúp tăng cường vận chuyển dinh dưỡng và chống stress rễ
Silic giúp rễ cứng – khỏe – kháng bệnh tốt hơn
Bước 5 – Phun phòng nấm tấn công rễ
Dùng các loại thuốc sinh học như Validamycin, Metalaxyl, Fosetyl-Al
Phun ướt đều quanh gốc, dưới tán lá, mỗi 7–10 ngày/lần trong mùa mưa
Lưu ý: Không dùng thuốc hóa học liên tục quá 3 lần vì làm giảm lợi khuẩn đất.
IV. Kỹ thuật cách xử lý rễ úng trước mùa mưa
3 nguyên tắc “vàng” phòng bệnh hơn chữa cách xử lý rễ úng
1. Làm líp cao – tạo rãnh thoát nước
Đất trồng cần nâng cao 20–40cm tuỳ địa hình
Mỗi luống cần có rãnh xả nước cách 1,5–2m
2. Trồng cây theo hàng – giữ khoảng cách
Đảm bảo gió, ánh sáng lưu thông
Cây không chen lấn bộ rễ
3. Cải tạo đất định kỳ
Cày xới, bón phân hữu cơ, bổ sung Trichoderma
Xử lý vôi và sinh học phòng bệnh ít nhất 2 lần/năm
V. Sai lầm thường gặp khiến cách xử lý rễ úng không hiệu quả
Những điều NÊN TRÁNH khi chăm sóc cây vào mùa mưa
Không cắt lá cây khi mưa lớn → dễ nhiễm nấm
Không bón phân đạm ngay sau mưa → làm rễ yếu hơn
Không trộn thuốc nấm vô tội vạ → gây kháng thuốc
VI. Tổng hợp mẹo dân gian + chuyên gia ứng dụng cách xử lý rễ úng
Mẹo dân gian xử lý rễ úng (có kiểm chứng)
Dùng lá đu đủ giã nhuyễn + vôi bôi vào vết cắt rễ
Pha nước vo gạo + trichoderma tưới 2 lần/tuần giúp phục hồi rễ nhanh
Trộn tỏi, ớt, gừng ngâm rượu → phun lên đất có dấu hiệu nấm
VII. Cây gì dễ úng rễ? Phân loại để ưu tiên xử lý
Top 5 nhóm cây nhạy cảm với rễ úng
| STT | Nhóm cây | Đặc điểm |
|---|---|---|
| 1 | Tiêu, cà phê | Rễ chùm, dễ thối khi úng |
| 2 | Cây ăn trái (bưởi, mít, sầu riêng) | Cần thoáng khí tốt, chịu úng kém |
| 3 | Rau ăn lá (rau muống, xà lách) | Rễ non yếu, nhanh thối nếu đọng nước |
| 4 | Hoa lan, địa lan | Giá thể trữ nước nhiều là gây hại |
| 5 | Cây trồng chậu | Không có thoát đáy chậu → dễ chết rễ |
VIII. Gợi ý sản phẩm chuyên dụng cách xử lý rễ úng
Đây là danh sách tham khảo, không quảng cáo:
Trichoderma Bacillus – phục hồi hệ vi sinh
HumaGold – tăng tái sinh rễ
Canxi Bo dạng Chelate – ngăn đen gân lá, rụng lá non
Fusaruin Spray – phòng trị nấm gốc hữu cơ
Dấu hiệu nhận biết rễ cây đang bị úng
Lá cây vàng úa, rụng nhiều
Cây bị héo dù đất vẫn ẩm
Rễ có mùi hôi, mềm nhũn hoặc thối đen
Cách xử lý rễ úng hiệu quả
Ngưng tưới nước và di chuyển cây đến nơi khô ráo
Cắt bỏ phần rễ bị thối, vệ sinh lại rễ bằng thuốc nấm
Thay đất trồng mới, sử dụng giá thể thoáng khí
Bổ sung chế phẩm sinh học hoặc thuốc kích rễ
Phòng ngừa cách xử lý rễ úng vào mùa mưa
Trộn đất với xơ dừa, tro trấu, đá perlite giúp thoát nước tốt
Khoan lỗ thoát nước cho chậu – tránh ứ đọng
Đưa cây vào nơi có mái che khi mưa lớn
Sử dụng màng phủ hoặc lưới chắn mưa phù hợp
Những loại cây dễ úng và cần đặc biệt lưu ý
Các loại cây cảnh trong nhà (Monstera, Lưỡi hổ…)
Các loại sen đá, xương rồng – cây ưa khô
Các loại rau ăn lá như cải, xà lách…
Lưu ý khi chăm sóc cây sau khi bị úng
Không bón phân ngay lập tức
Theo dõi cây vài ngày để xem tình trạng hồi phục
Tăng ánh sáng và thoáng khí cho cây
Vì sao mùa mưa là “kẻ thù số 1” của rễ cây?
Tăng độ ẩm liên tục khiến đất bão hòa nước
Vi sinh vật gây hại phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt
Hệ rễ không “thở được” vì thiếu oxy
Những sai lầm thường gặp khiến cây càng dễ úng
Tưới thêm nước khi trời đang mưa
Dùng đất thịt, đất cũ, nén chặt
Chọn sai loại chậu – không có lỗ thoát nước
Không kiểm tra độ ẩm trước khi tưới
Những biện pháp cấp cứu rễ bị úng ngay lập tức
Nhổ cây lên nhẹ nhàng – để khô rễ trong mát 1–2 giờ
Sử dụng thuốc kháng nấm Pythium hoặc Trichoderma
Ngâm rễ vào nước pha Hydrogen Peroxide loãng
Rải vôi bột hoặc bột quế diệt nấm trong đất
Cải tạo đất trồng để tránh úng trong tương lai
Pha trộn hỗn hợp đất – xơ dừa – đá perlite – trấu hun
Tạo tầng thoát nước đáy chậu bằng sỏi, than tổ ong
Bón thêm chế phẩm sinh học cải tạo đất
Cách thiết kế vườn/chậu chống ngập mùa mưa
Nâng cao bồn/chậu trồng lên vị trí cao
Dùng chậu tự thoát nước hoặc chậu đôi có ngăn phụ
Rãnh thoát nước quanh vườn giúp nước chảy dễ dàng
Những mẹo “dân làm vườn chuyên nghiệp” áp dụng
Dùng tấm che mưa bằng ni lông hoặc lưới đen
Canh thời gian tưới phù hợp – chỉ tưới sáng nắng
Dùng đồng hồ đo ẩm đất trước khi tưới
Giải pháp lâu dài – chọn giống cây chống úng
Chọn giống có rễ khỏe, chịu nước tốt
Ưu tiên cây bản địa – thích nghi khí hậu mưa nhiều
Trồng xen các loại cây hút nước như rau dền, dứa dại…
Câu hỏi thường gặp khi chăm cây mùa mưa (FAQ)
Bao lâu tưới cây một lần vào mùa mưa?
Làm sao để biết đất đã “đủ ẩm”?
Có nên dùng thuốc kích rễ khi cây vừa úng không?
Checklist cách xử lý rễ úng vào mùa mưa hàng tuần
Kiểm tra thoát nước chậu – bồn – vườn
Quan sát lá, thân, rễ mỗi 2–3 ngày
Điều chỉnh lượng nước tưới linh hoạt theo thời tiết
Cảnh báo các bệnh đi kèm khi rễ úng
Nấm Phytophthora – làm thối gốc, thối thân
Nấm Fusarium – gây héo xanh, chết rũ
Tuyến trùng – phá rễ ngầm, gây úng ngược
Những loại cây dễ bị úng – cần xử lý riêng
Cây cảnh lá to (Monstera, Alocasia…)
Các loại rau trồng trong khay nhựa
Cây trồng thủy canh gặp mưa nhiều
Kết luận: Rễ khỏe – Cây mạnh – Mùa mưa không còn là nỗi lo vì đã có cách xử lý rễ úng
Việc cách xử lý rễ úng mùa mưa không chỉ là kỹ thuật, mà còn là tư duy tổng thể về sinh thái đất – nước – vi sinh. Chăm cây là chăm rễ. Muốn cây khỏe quanh năm, hãy bắt đầu bằng bộ rễ khoẻ quanh mùa mưa.
Cùng liên hệ ngay đây nhé
Địa chỉ: 103/101, đường Trần Vĩnh Kiết, phường An Bình, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ, Việt Nam
Email: tanphunongcantho@gmail.com
Hotline: 039 733 4979
Website: Home – Tân Phú Nông
Fanpage: Facebook
